۱۳۹۲ مهر ۳۰, سه‌شنبه

سرنخ های جدید برای درک بهتر اسرار منظومه شمسی

ورود نخستین «ستاره دنباله دار» به جو زمین به بیست و هشت میلیون سال پیش و در مکانی حواشی مصر کنونی بر می گردد. گروهی از دانشمندان آفریقای جنوبی با کشف اولین مواد تشکیل دهنده این ستاره دنباله دار به این نتیجه رسیده اند که این ستاره دنباله دار بلافاصله پس از گذشتن از جو، منفجر شده است. بر اثر این انفجار بود که دمای شن و ماسه های صحرای بزرگ آفریقا به بیش از دو هزار درجه سانتیگراد رسید و بسیاری از موجودات روی زمین از بین رفتند.
پروفسور دیوید بلاک یکی از پژوهشگران دانشگاه «ویت واتراسترند» آفریقای جنوبی بیشتر توضیح می دهد: «ستاره های دنباله دار، منحصر بفرد و اعجاب انگیزند برای اینکه از خارج از منظومه شمسی مواد بکری را با خود می آورند. به معنای واقعی کلمه، یک کارخانه شیمیایی سيار دارید که با همه مواد اولیه خود وارد جو زمین و بعد هم منفجر می شود. ستاره دنباله دار منفجر و تبدیل به تکه های ریز شیشه می شود و یک دریاچه مذاب مملو از آتش را در مساحتی بالغ بر شش هزار کیلومتر مربع پدید می آورد.»
تكه ای از شیشه یک ستاره دنباله دار بر روی صفحه نمایش در ژوهانسبورگ در كنار یک قطعه سنگ غیرمعمول كه حدود بيست سال پيش، از صحرای بزرگ آفریقا به آفريقای جنوبی منتقل شد، مملو از الماس های ريز سياه و سفیدی است كه به اعتقاد دانشمندان بخشی از هسته ستاره دنباله دار است. به ياد «هیپاتیا» اولين زن رياضی دان تاريخ ، منجم و استاد فلسفه شهر اسکندریه، اسم اين نمونه را «هيپاتيا» گذاشته اند.
پروفسور دیوید بلاک در ادامه در مورد اهمیت این کشف می گوید: «ناسا و آژانس فضایی اروپا معمولا میلیاردها دلار صرف طراحی و ساخت فضاپیماهایی می کنند که نهایت کاری که می توانند بکنند تحقیق ژرف و انجام ماموریت فضایی در مورد هسته یک ستاره دنباله داراست. بنظر من نکته باورنکردنی در مورد این کشف این است که دیگر برای جمع آوری مواد، نیاز به رفتن به فضا نیست. مواد مورد نیاز، همینجا، روی زمین وجود دارند.» از آنجایی که هسته اولیه ستاره دنباله دار حدود چهار و نیم میلیارد سال پیش، یعنی همزمان با شکل گرفتن اولیه منظومه شمسی، بوجود آمده است، این کشف می تواند سرنخ های جدیدی را برای درک بهتر اسرار شکل گیری منظومه شمسی در اختیار دانشمندان قرار دهد.

۱۳۹۲ مهر ۱۹, جمعه

درگذشت اسکات کارپتنر فضانورد مرکوری


اسکات کارپنتر
اسکات کارپنتر، یکی از آخرین فضانوردان باقی مانده از گروه هفت نفره ماموریت مرکوری ناسا، در سن ۸۸ سالگی درگذشت. مرکوری اولین ماموریتی بود که در آن ناسا، سازمان فضایی آمریکا سفینه سرنشین دار خود را به فضا فرستاد.
آقای کارپنتر در سال ۱۹۶۲ دومین آمریکایی شد که سوار بر سفینه آئورای ۷ بر مدار زمین چرخید و پس از بازنشستگی در زمینه اقیانوس شناسی فعالیت می کرد. جان گلن، فضانوردی که در اولین ماموریت با آقای کارپنتر بود، آخرین بازمانده از ماموریت مرکوری است.
پتی برت، همسر آقای کارپنتر، گفته است همسرش در پی سکته ای که در ماه شهریور کرده بود دچار مشکلاتی شده بود و نهایتا در بیمارستانی در دنور درگذشت. آقای کارپنتر ساکن ولی در کلورادو بود.وی که متولد بولدر کلورادو بود عضو نیروی دریایی شده بود و در طول جنگ کره خلبان بود.
این فضانورد در سال ۱۹۵۹ به عنوان یکی از هفت فضانورد اصلی مرکوری انتخاب شد و در ناسا آموزش راهیابی و ارتباطات دید. در آمادگی ها برای اولین پرواز فضاپیمای سرنشین دار آمریکا در سال ۱۹۶۲، آقای کارپنتر، خلبان پشتیبان جان گلن بود.
آقای کارپنتر، در بازگشت پروازی که خود خلبان بود ۲۸۸ مایل دورتر از نقطه مقرر فرود آمد و ناسا و کل آمریکا در انتظار شنیدن خبر سلامتی او بودند. نیروی دریایی آمریکا او را در حالی که در جلیقه نجاتش در دریای کاراییب شناور بود پیدا کرد.
آقای کارپنتر دیگر به ماموریت های فضایی بازنگشت ولی کمی بعد به برنامه آزمایشگاه دریایی دو نیروی دریایی پیوست و در سال ۱۹۶۵ ۳۰ روز را زیر اقیانوس سپری کرد. او پس از بازنشستگی شرکت خود به نام علوم دریا را بنیان گذاشت و با غواص و محقق معروف، ژاک کاستو از نزدیک کار می کرد.

۱۳۹۲ مهر ۱۸, پنجشنبه

باران الماس در مشتری

محاسبات اخترشناسان نشان می‌دهد شرایط جوی و اقلیمی در مشتری و کیوان، دو سیاره منظومه شمسی، به گونه‌ای است که باران الماس در این دو سیاره می‌بارد و ممکن است در آنها اقیانوس‌هایی از الماس وجود داشته باشد.
به گفته دانشمندان رعدوبرق‌ها و توفان‌های شدید در جو این دو سیاره باعث تولید ذرات کربن به شکل دوده می‌شود و زمانی که این ذرات در جو پایین می‌آیند بر اثر فشار تبدیل به گرافیت می شوند. گرافیت همانطور که در جو سقوط می‌کند بر اثر فشار و حرارت بیشتر تبدیل به الماس جامد می‌شود. کوین بینز سیاره‌شناس دانشگاه ویسکانسین-مدیسون می‌گوید: "به این ترتیب سالانه هزاران تن الماس تولید می‌شود و من تخمین می زنم لایه ای به ضخامت ۳۰۰۰۰ هزار کیلومتر که حاوی حدود ده میلیون تن الماس است شکل می گیرد."
محاسبات اختر فیزیک‌دانان نشان می دهد شرایط در مشتری و کیوان به گونه‌ای است که امکان تولید اقیانوس‌هایی دائمی الماس مذاب در آنها وجود دارد. پیش ازاین دانشمندان می دانستند که به احتمال زیاد در اورانوس و نپتون الماس وجود دارد اما این برای اولین بار است که آن‌ها این امر را در مشتری و کیوان محتمل دانسته‌اند.
اما شرایط در اورانوس و نپتون متفاوت است زیرا این دو سیاره بسیار خنکتر هستند و دمای آنها هیچگاه به ۸۰۰۰ درجه کلوین (۷۷۲۷ درجه سانتی‌گراد) نمی‌رسد بنابراین الماس در این دو سیاره به احتمال زیاد هیچوقت ذوب نمی شود.
پروفسور پیتر رید استاد دانشگاه آکسفور معتقد است اینکه کربن به شکل الماس در مشتری و کیوان وجود داشته باشد پذیرفتنی است اما بعید است این الماس به شکلی باشد که روی زمین وجود دارد: "بجای قطعات الماس به احتمال زیاد ابرهایی از الماس فشرده وجود خواهد داشت." اگر هم الماس بشکلی که در کره زمین وجود دارد در آنجا وجود داشته باشد دسترسی به آن بسیار سخت است؛ دما بسیار بالاست و فشار یک میلیون برابر کره زمین است.
مثلی است که می‌گوید الماس بهترین دوست بانوان است اما به گفته پروفسور رید "راههای آسانتر و البته ارزانتری" برای رسیدن به الماس وجود دارد تا سفر به سیاره هایی دوردست در سفینه‌هایی زره‌پوش.