ادامه ....
4- باید تاکید کنم که در مجموعه ی این گفتگوها قصدی بر آن نداریم که از فتوای خاصی دفاع کرده و یا خدای ناکرده متعرض فتوای دیگری شویم. بنده به این موضوع اعتقاد کامل دارم که مباحث فقهی همانند هر رشته ی علمی دیگر ، ظرافتها و پیچیدگیهای خاص خود را دارد و هر کسی نمیتواند به خود اجازه دهد که به نقد فتاوی بپردازد ( آنجا که عقاب پر بریزد ، از پشه ی لاغری چه خیزد )
ادامه ....
2- حجت دانستن رویت هلال با تلسکوپ مختص مقام معظم رهبری نیست. از بین مراجع فقید حضرات آیات عظام لنکرانی و بهجت ( رضوان الله تعالی علیهما ) و از بین مراجع حاضر حضرات آیات عظام نوری همدانی ، موسوی اردبیلی و صانعی نیز رویت با ابزار را حجت میدانند. تصویر دست خط مبارک چهار تن از این مراجع نزد بنده موجود بوده و فتوای حضرت آیت الله صانعی نیز در وب سایت معظم له موجود است.
3- در مورد فتوای مراجع عظام در باره حکم حاکم ، هنوز هم فتاوی را با دقت بیان نکرده اید. یقین پیدا کردن در مورد اشتباه بودن زمان عید ، مختص حکم حاکم نیست و هر کسی که یقین کند مجتهدی که از وی تقلید میکند هم در اعلام اول ماه دچار اشتباه شده است نباید در این خصوص از وی تبعیت کرده و باید به یقین خود عمل نماید.
در پاسخ به دوستی که بدون ذکر نام دو مطلب فقهی نوشته اند باید عرض کنم بدلیل نداشتن تخصص در زمینه ی موضوعات فقهی ، قادر به ادامه این گفتگو نیستم. اما در همین حدی که شما بیان داشتید این نکات قابل ذکر است :
1- اشاره ی برخی از مراجع عظام به موضوع رویت هلال در روز را از آن جهت عرض کردم تا مشخص شود فتاوای خاص ، صرفا" از ناحیه ی مقام معظم رهبری صادر نشده است و نمونه هایی از این دست را میتوان در رساله ی سایر مراجع عظام نیز یافت. برخی از مراجع در مورد راههای اثبات اول ماه فتاوی خاص و منحصر بفردی دارند که ممکن است بعضا" با مبانی نجومی رویت هلال نیز همخوانی نداشته باشد ؛ مانند طوق دار بودن ماه که برخی از مراجع آن را نشانه ی شب دوم بودن ماه دانسته اند ( یعنی شب قبل ماه قابل رویت بوده است ) درحالیکه این موضوع از نظر مبانی نجومی رویت هلال صحیح نیست و همیشه نمیتوان از ارتفاع بالا و یا طوق دار بودن ماه اینگونه نتیجه گرفت که هلال در غروب روز قبل قابل رویت بوده است.
نیما مسیبی ٧:٤۸ ب.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
باسلام خدمت شما
گزارش خوب و کاملی بود که به خیلی از شبهه ها پاسخ میده
البته اونایی که میخوان به زور بگن دوشنبه عید بوده رو هیچ کاریشون نمیشه کرد!
اگه دوست داشتید به سایت مهتاب هم یه سری بزنین.البته جدیدن رویت هلال زیاد نصیب ما نمیشه! D:
www.mahtabz.blogfa.com
۳:۱٢ ب.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
ادامه مطلب قبلی
3- از نظر مراجع، "حاکم شرع" تعریفی به صورت "مجتهد عادل" دارد (چنانکه به عنوان مثال در رساله آیه الله مکارم آمده است). در نتیجه تنها مصداق برای حاکم شرع، در ولی فقیه خلاصه نمیشود و تمامی مراجع مصادیق "حاکم شرع" میباشند، که این نکته هم باید مد نظر قرار گیرد.
4- باید توجه داشت که در هر حال وظیفه هر کسی عمل به فتوای مرجع خودش میباشد و اختلاف بین فقها نیز نباید مورد بحث و جدل قرار گیرد. مهم انتخاب فقیه اعلم به عنوان مرجع و سپس عمل به فتاوای وی است.
۳:۱۱ ب.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
با سلام لازم دیدم در مورد مطالبی که نوشته شده دو نکته را توضیح بدهم
یک - موضوع رویت هلال در روز که در رساله بعضی از مراجع آمده است همانطور که خودتان هم نوشته اید به رویت هلال در "پیش از ظهر" مربوط میشود که در صورت رخ دادن چنین رویتی (آن هم فقط با چشم غیرمسلح) همان روز رویت به عنوان روز اول ماه و شب قبلی به عنوان شب اول ماه خواهد بود. رویت هلال در بعد از ظهر (که فردایش به عنوان اول ماه اعلام شود) فتوایی است که مختص مقام معظم رهبری میباشد، چنانکه ملاک بودن رویت هلال با تلسکوپ هم مختص معظم له است.
2- اگر به رساله های موجود مراجعه فرمایید، خواهید دید که تعدادی از بزرگان مراجع که درصد نه چندان کمی از مردم مقلد ایشان هستند، یا به طور کلی حکم حاکم شرع را ملاک عمل نمیدانند و یا در صورت موثر دانستن چنین حکمی، شرط کرده اند که فرد یقین به اشتباه حاکم شرع نداشته باشد.
3- از نظر مراجع، "حاکم شرع" تعریفی به صورت "مجتهد عادل" دارد (چنانکه به عنوان مثال در رساله آیه الله مکارم آمده است). در نتیجه تنها مصداق برای حاکم شرع، در ولی فقیه خلاصه نمیشود و تمامی مراجع مصادیق "حاکم شرع" میبا
ادامه....
...همانگونه كه اشاره داشتيد يقين بنده فقط براي خودم قابل استفاده است ( و يا كساني كه از گفته ي من به يقين و اطمينان ميرسند ). اما براي عموم مردم ، اطلاعيه مقام رهبري راه گشا بوده و هست.
9- راه حلهايي در اين باره در ذهن دارم كه بزودي آنها را پيگيري خواهم كرد. البته بخوبي ميدانم كه حتي اين راهكارها ، بخشي از مشكل را حل ميكند و بخشي ديگر كماكان باقي خواهد ماند. اما بهتر است تا جايي كه امكان دارد در جهت وحدت نظر بيشتر حركت كنيم.
از دقت نظر و صبر و حوصله ي شما صميمانه تشكر ميكنم
ادامه....
7- عدم پخش نظر ساير مراجع از رسانه هاي حكومتي ( مانند صدا و سيما ) جاي تعجب ندارد. اگر فكر ميكنيد بايد اينكار انجام شود پس چرا تعجب نميكنيد و نميپرسيد كه چرا در كشور فقط يك تقويم رسمي وجود دارد حال آنكه نظرات مراجع عظام در باب اثبات اول ماه با يكديگر فرق ميكند؟ البته بايد اين را هم بدانيم كه روابط بسيار مستحكم ، گرم و صميمانه توام با احترام بالا و متقابل مابين مقام معظم رهبري و مراجع عظام تقليد وجود دارد.
8- بنده براي تمامي مراجع عظام تقليد و علماي گرانقدر احترام بسيار بسيار زيادي قائل بوده و هستم ( خاك بر دهان من و كساني كه بخواهند در گفتار و رفتار اندك جسارتي به صاحت قدسي اين بزرگان بياورند ). سيماي پر فروغ حضرت آيت الله العظمي سيستاني ( حفظه الله ) مرا به ياد مرحوم آيت الله العظمي آقا سيد ابوالحسن اصفهاني ( رضوان الله تعالي عليه ) مي اندازد كه حتي جرات نميكنم به عكس آن بزرگوار خيره شوم. وقتي تفاوت آراي مراجع در باب اثبات اول ماه ، تفاوتي مبنايي باشد ( مانند رويت با ابزار يا چشم غير مسلح و يا موضوع اتحاد آفاق ) آنوقت ديگر يقين بنده و امثال بنده مشكلي را حل نخواهد كرد. همانگونه كه اشاره داشتيد يق
ادامه....
4- جناب آقاي مير سعيد در توانمندي رصد همتراز بنده نيستند بلكه اينجانب ، رويت هلال را در محضر ايشان و استاد صياد آموخته و شاگرد اين دو بزرگوار محسوب ميشوم. همانگونه كه قبلا" عرض كردم درج آن جمله به دليل عدم اطلاع از جزئيات رصدها بوده و كاملا" هم منطقي است. البته جنابعالي نميتوانيد از آن ، برداشت رد گزارشهاي مذكور را داشته باشيد.
5- در شب استهلال ، بررسي گزارشها براي تامين حجت شرعي اثبات و يا عدم اثبات اول ماه انجام ميشود و عموم مردم نيز فقط منتظر شنيدن نتيجه ي كار هستند. بحث علمي در مورد اين گزارشها زمان و مكان خاص خود را مي طلبد و البته پس از انتشار گزارشها توسط خود رصدگران ( مانند كاري كه گروه شهرضا انجام داده است ) ، متخصصين ، رصدگران و علاقمندان ميتوانند سر فرصت به تحليل علمي آن بپردازند.
6- اظهار نظر شما در مورد نظر اكثريت مراجع در مورد قابل استناد نبودن حكم حاكم صحيح و دقيق نيست و لازم است رجوعي دوباره به رساله مراجع عظام تقليد داشته باشيد.
ادامه...
2- تا جايي كه بنده اطلاع دارم در بين مراجع عظام اين رويه وجود ندارد كه در مورد مسائل فقهي و استنباطهاي شرعي خود ، با يكديگر مشورت نمايند. علت اختلاف نظر علما در برخي مسائل شرعي نيز ناشي از همين مساله است كه هر يك از اين بزرگان مطابق برداشت فقهي خود عمل مي نمايند. موضوع رويت هلال در روز تنها منحصر به مقام معظم رهبري نبوده و در رساله هاي حضرات آيات عظام خوئي ( رضوان الله تعالي عليه ) ، تبريزي ( رضوان الله تعالي عليه )، زنجاني ( حفظه الله ) و وحيد خراساني ( حفظه الله ) نيز مسائلي در باب رويت هلال در روز ( پيش از ظهر ) آمده است.
3- بنده آماري از مقليدن مقام معظم رهبري در اختيار ندارم اما همه ساله شاهد برگزاري پرشكوه نماز عيد فطر در سرتاسر كشور و در روزي كه توسط مقام معظم رهبري عيد اعلام شده ، بوده ام. برخي مراجع عظام ( نظير حضرت آيات العظمي مظاهري رئيس حوزه علميه اصفهان ) موضوع اعلام اول ماه را امري حكومتي و از اختيارات ولي فقيه دانسته و مطابق آن عمل مي نمايند.
4- جناب آقاي مير سعيد در توانمندي رصد همتراز بنده نيستند بلكه اينجانب ، رويت هلال را در محضر ايشان و استاد صياد آموخته و شاگرد اين دو بزرگوا
با سلام مجدد به دوست رصدگر قديمي
در پاسخ بايد عرض شود :
1- اين امري بديهي است كه توانمنديهاي گروههاي ستاد با هم يكسان نيست. اما يكي از دلايل اعزام اين تعداد گروه در نقاط مختلف كشور ، جلوگيري از ارسال گزارشهاي غير معتبر به مراكز مختلف است. بارها پيش آمده كه گروهي مدعي رويت هلال با چشم غير مسلح شده اند حال آنكه گروههاي اعزامي ستاد با ابزار ( از مدلهاي مختلف ) نتوانسته اند هلال را ببينند. دريافت گزارشهاي گروههاي ستاد هميشه بهترين محك براي بررسي اين گونه ادعاها و نيز توجيه فردي است كه بدليل علائق شخصي و ديني سعي در رويت هلال با چشم داشته اما به اشتباه تصور كرده هلال را ميبيند. به هر حال همانگونه كه عرض شد تعداد كلي گروهها در حال كاهش و كيفيت فعاليت آنان در حال افزايش است.
یک رصد گر قدیمی ۳:٤٠ ق.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
... و چرا اگر برای حضرت عالی یقین شده است به عنوان کوچکترین کار مثلا رسانه ها این نظر را منعکس نکردند؟؟؟ شاید برای عده ای یقین حاصل میشد و از این سردرگمی بیرون می آمدند.
یک رصد گر قدیمی ۳:۳٩ ق.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
... و این یک طرفی در رسانه ها و روشنگری نکردن در این موضوع جای تعجب بسیار فراوانی دارد که رسانه ها در شب های عید فطر اصلا حتی نام مراجع دیگر را نمی آورند در حالی که مثلا در ایران اکثریت مردم مقلد آیت الله عظمی سیستانی(حفظ الله...) هستند که بنا به نظر اکثر علما اعلم هستند(و به حق از بزرگترین ستون های دین ما بشمار می آیند)
در مورد اتحاد آفاق هم بنده به علت عدم آشنایی با موقعیت جغرافیایی موزامبیک نمیدانم که با ایران دارای وحدت افق است یا خیر .
و اگر این صحیح باشد حتما برای معظم له یقین حاصل نشده است. چون نمیتوانیم بگوییم ایشان در جریان این مسایل نیستند یکی از دلایل آن هم می توان به افتتاح مرکز مطالعات نجومی و فلکی در 12 سال پیش در ایران اشاره کرد (دورانی که هیچ تشکیلاتی که امروزه در اختیار مراجع هست وجود نداشت) و اگر برای حضرتعالی یقین شده است(که احتمالا از گزارش های آیکوپ است . درست است؟؟ )دلیلی نیست که برای ایشان هم یقین شود.(البته همه میدانیم یقین مرجع تقلید فقط برای راحتی مقلدین است و اگر کسی یقین به اشتباه مرجع دارد میتواند به یقین خود عمل کند)
و چرا اگر برای حضرت عالی یقین شده است به عنوان کوچکتری
یک رصد گر قدیمی ۳:۳۸ ق.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
باز هم نکنته ی جالب اینکه با گذشت بیشتر از چهار روز از رصد(و 150 گروه مدام تکرار شده!!!!!) چرا تعداد گزارشات به انگشتان دو دست نمیرسد و گزارشهای مشروح مذکور اعلام نمیشود؟؟؟ مطمئنا خاطر شریفتان هست که در زمان فعالیت کمان آسمانی در حالی که تک صدای رویت هلال ایران بود فردای رصد و یا حتی نیمه شب آن ده ها گرارش رویت اعلام میشد. وحتی در سالهای اخیر (علی رغم رکود رویت هلال در ایران به دلایل مختلف که به عنوان نمونه به یکی در بالا اشاره شد)در چند سایت طلاع رسانی هلال حد اقل در ماه های رمضان و شوال گزارش های تایید شده سریعا برروی سایت می آمد. ولی امسال با توجه بحث بر انگیز بودن این هلال شاهد این امر نیستیم!
درمورد مطلب بعدی هم باید عرض کنم که همه میدانیم حکم حاکم شرع بر طبق فتوای اکثر مراجع عظام قابل استناد نیست و خود انسان باید یقین حاصل کند..اما..هرکس باید به فتوای مرجع خود در مورد چگونگی رویت عمل کند و یقین پیدا کند که مساله ی بسیار مهمی است. و این یک طرفی در رسانه ها و روشنگری نکردن در این موضوع جای تعجب بسیار فراوانی دارد که رسانه ها در شب های عید فطر اصلا حتی نام مراجع دیگر را نمی آورند در حالی که مثلا در
یک رصد گر قدیمی ۳:۳٧ ق.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
در مورد مطلب بعدی هم بنده عرض نکردم قرار است مراجع محترم تمامی نظرات نظر یکدیگر را قبول داشته باشند. منظور بنده این است ای کاش مقام معظم رهبری با دیگر مراجع عظام تعاملی میداشتند در باره ی فتوای هلال در روز (آنهم در موردی که بطور100 درصد هلال پس از غروب خورشید دیده نمیشده است). یعنی لا اقل به ملت در رسانه ها گفته میشدکه این فتوا برای اولین بار است که از طرف یک مرجع داده میشود و هیچ کدام(یا اکثرمراجع) از مراجع دیگر چنین فتوایی را قبول ندارند. (به هر حال همه میدانند که مقلدین رهبرمعظم انقلاب اکثریت نیستند که این حکم فراگیر باشد و لازم به روشنگری نباشد)
در مورد مطلب بعدی بنده یک سوال دارم اگر جناب میر سعید که به حق به همرا حضرتعالی جز بهترین رصدگران و کارشناسان رویت هلال دنیا هستند.. عضو کمیته هستند و درتایید رصد ها در شب عید فطر نقش عمده را ایفا میکنند چگونه در سایت ایشان برای گزارشات تایید شده عبارت "لزوما به معنای تایید این سه گزارش نیست " نوشته میشود.؟
باز هم نکنته ی جالب اینکه با گذشت بیشتر از چهار روز از رصد(و 150 گروه مدام تکرار شده!!!!!) چرا تعداد گزارشات به انگشتان دو دست نمیرسد و گزارش
یک رصد گر قدیمی ۳:۳٦ ق.ظ - چهارشنبه، ۱ مهر ۱۳۸۸
با سلام مجدد و تشکر
در پاسخ حضرتعالی باید عرض کنم که اگر شمار دقیق گروه های استانهایی که خود جنابعالی بیان فرمودید را بشمریم . اگر از 20 هم بیشتر شود به زحمت به عدد 30 میرسد.که واقعا خبره هستند (البته گروه های دارای نجارب رصدی هلال های بحرانی)که بعضی از همین گروه ها هم به دلایل نامعلومی یا به امر رصد نمیپردازند و منحل شده اند یا گزارش های خود را انعکاس نمیدهند(که شاید یکی از دلایل آن را بشود بر سر کار آمدن افراد بی دانش و بی منطقی بیان کرد که نمونه ی بارز آن را در گزارش کامل و پر از درد رصد هلال شوال پارسال همکار گرامی جناب آقای نیک طلب می توان مشاهده کرد... )و در مورد وسایل که فرمودید بقیه گروه ها دوربین های 7×50 یا تلسکوپ های زیر 8 آن هم از برند های کم کیفیت را دارا میباشند ... پس اینکه مدام در رسانه ها گفته می شود فلان تعداد گروه اعزام میشود تبلیغات است. (البته این کاملا دربین خودمان یعنی خانواده ی رویت هلال روشن است). بسیار خوشحالم از تصمیم ستاد برای بالا بردن سطح کیفی و کم کردن سطح کمی که خیلی دیر انجام گرفت
در مورد مطلب بعدی هم بنده عرض نکردم قرار است مراجع محترم تمامی نظرات نظر یکدیگر
سید حمیدرضا احمدی ۳:۳٢ ب.ظ - سه‌شنبه، ۳۱ شهریور ۱۳۸۸
در ادامه مطلب عرض کنم که من هم به عنوان کسی که پیگیر دقیق مسائل رویت هلال بوده و هستم، موافقم که وقتی یک مرجع فتوایی دارد که مناطق گسترده را ملاک میداند ...... بهتر است که پیگیری بیشتری بکند...... مثلا میتوانند تعدادی فرد مورد وثوق را هر سال به مناطق جنوبی (مثل آفریقای جنوبی و ...) بفرستند یا ارتباط قویتری برای رویت هلال توسط کارمندان سفارت ایران در آن کشورها برقرار کنند ..... به نوبه خودم سعی کرده ام این مطالب را به دفاتر آقایان مراجع نیز منعکس کنم
پاسخ: با سلام و عرض تشکر مجدد
به نظر بنده موقعیت مقام معظم رهبری با سایر مراجع عظام یک تفاوت دارد و آن اینکه ایشان ولی فقیه و بالاترین مقام کشور جمهوری اسلامی ایران هستند. از آنجا که تنظیم تقویم رسمی کشور ، موضوعی اداری و حکومتی است ( به جهت لزوم تعیین روزهای تعطیلات و مناسبتها ) ، صدور اطلاعیه از سوی مقام رهبری لازم خواهد بود. ضمنا" یادآوری میکنم که در ستاد استهلال ، برای تمامی 12 ماه قمری استهلال صورت گرفته و نتایج به محضر مقام رهبری گزارش میشود.
در مورد پیشنهاد شما ، ما نیز در حال بررسیهایی هستیم تا با استفاده از افراد معتمدی که در کشورهای دیگر هستند ، موضوع استهلال در آن کشورها را نیز پیگیری کنیم تا زمینه ی مناسبتری برای وحدت نظر مراجع عظام فراهم گردد.
علیرضا بوژمهرانی - ۳۱/٦/۱۳۸۸ - ۸:٢٠ ب.ظ
سید حمیدرضا احمدی ۳:٢٥ ب.ظ - سه‌شنبه، ۳۱ شهریور ۱۳۸۸
ظاهرا "لزوم شرعی" برای اعلام نظر هم وجود ندارد (نه برای بقیه مراجع و نه حتی برای رهبری). در واقع هر کسی باید خودش به یقین برسد که افراد متخصصی مانند شما و افراد پیگیری مثل من هم همین کار را میکنیم و بر اساس فتوای مرجعمان و بررسی های خودمان به نتیجه میرسیم. اینکه مرسوم شده است که مراجع در این زمینه نظرشان را اعلام کنند در وهله اول به جهت ساده کردن کار عموم مردم است و اینکه اعلام نظر ایشان برای عموم مردم جنبه اطمینان سازی پیدا کرده است. البته متاسفانه بعضی مواقع مسائل سیاسی هم در این قضیه دخیل میشود که محل بحث ما نیست.
سید حمیدرضا احمدی ۱٢:۳٥ ب.ظ - سه‌شنبه، ۳۱ شهریور ۱۳۸۸
ادامه.....
...... در کشورهای دورتر (مانند موزامبیک که خود شما نوشته اید) حاصل بشود باید به همین اطمینان عمل کند. البته برای مراجعی که چنین فتوایی دارند لزوم شرعی به پیگیری رویت هلال در کشورهای دیگر وجود ندارد (اگرچه من اطلاع دارم که ایشان پیگیری هم میکنند) و طبیعی است که اگر اطمینان به رویت در آن کشورها حاصل نشود اعلام عید هم یک روز به تعویق خواهد افتاد.
5- در هر صورت وظیفه شرعی هر فردی عمل کردن به فتوای مرجع خودش است. اختلاف در بحث رویت هلال نیز همانند اختلاف در بقیه احکام است و امری عادی است که نباید مورد بحث و جدل قرار گیرد.
پاسخ: با سلام
ضمن تشکر یک پرسش دارم. شما میفرمایید " برای مراجعی که چنین فتوایی دارند لزوم شرعی برای پیگیری رویت هلال در کشورهای دیگر وجود ندارد ". فرض کنیم که این صحبت صحیح باشد. حال با این پرسش مواجه میشویم که مگر چنین مراجعی ، لزوم شرعی برای اعلام نظر خود در مورد زمان عید دارند؟ و اگر این لزوم شرعی وجود دارد ، چگونه است که برای اعلام نظر لزوم شرعی دارند اما برای کسب اطمینان از صحت اعلام نظر خود لزوم شرعی ندارند؟
علیرضا بوژمهرانی - ۳۱/٦/۱۳۸۸ - ۱:۳٤ ب.ظ
سید حمیدرضا احمدی ۱٢:۳۳ ب.ظ - سه‌شنبه، ۳۱ شهریور ۱۳۸۸
با سلام
لطفا این مطلب را بعد از درج در بخش نظرات اگر صلاح میدانید در وبلاگ نیز منتشر فرمایید
1- از ارائه گزارش دقیق رصدی متشکرم.
2- تا جایی که من دیده ام تعداد زیادی از مراجع بزرگوار حکم دادن حاکم شرع را برای شروع و پایان ماه حجت نمیدانند و این مطلبی است که از قدیم در رساله ها بوده است. مقام معظم رهبری حکم حاکم شرع را حجت میدانند. در این زمینه نیز هر کس موظف به تقلید از مرجع خودش میباشد.
3- تعداد زیادی از مراجع تنها رویت هلال با چشم غیرمصلح را ملاک عمل میدانند و دلیل اصلی اختلاف نظر ایشان با مقام معظم رهبری نیز همین است. به طور خاص در امسال همانطور که منجمین گفته بودند رویت هلال با چشم غیرمصلح عملا غیرممکن بود و لذا امسال تعداد زیادی از مراجع بزرگوار دوشنبه را عید فطر اعلام کردند. ملاک رهبری معظم رخ دادن هرگونه رویت (از جمله با تلسکوپ) است و لذا ایشان بر مبنای گزارشهای موثق یکشنبه را عید اعلام کردند.
4- فتوای تعدادی از مراجع ناظر به رویت هلال در مناطق گسترده ای از کره زمین میباشد. اگر فردی از چنین فتوایی تقلید میکند و به نحوی برایش اطمینان از رویت هلال در کشورهای دورتر (مانند موزامبیک که خود شما نوشته ای
